Αξιόλογη αύξηση αφίξεων αλλοδαπών τουριστών στη ∆υτική Κρήτη καταγράφηκε το 2024, µε περισσότερους από 1,5 εκατοµµύριο επισκέπτες µέσω του αεροδροµίου Χανίων, σύµφωνα µε τη µεγάλη ετήσια έρευνα του Παρατηρητηρίου Τουρισµού ∆υτικής Κρήτης.
Παρά την υψηλή ικανοποίηση των τουριστών από τον προορισµό, η αυξηµένη τουριστική ροή επιφέρει πιέσεις στις υποδοµές, προβληµατισµό για τις τιµές και ερωτήµατα για τη βιωσιµότητα της περιοχής ως προορισµού τα επόµενα χρόνια.
ΟΙ ΑΦΙΞΕΙΣ ΑΛΛΟ∆ΑΠΩΝ
Σχετικά µε τις αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόµιο Χανίων και µε βάση τα στοιχεία της Fraport-Greece για την περίοδο 2024, καταγράφεται ρεκόρ αφίξεων µε πάνω από 1,5 εκατ. αφίξεις, σηµειώνοντας αύξηση 8,3% σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Η φετινή αύξηση, σε σχέση µε το 2023, οφείλεται κυρίως από τους µη Σκανδιναβούς, οι οποίοι σηµειώνουν ποσοστό αύξησης ίσο µε 11%, ενώ η αύξηση των Σκανδιναβών ανήλθε στο 4%. Ειδικότερα από τους Σκανδιναβούς, τη µεγαλύτερη αύξηση σηµειώνουν οι Νορβηγοί µε 8% και ακολουθούν ∆ανοί και Φινλανδοί µε ποσοστά αύξησης 6% και 4%, αντίστοιχα. Αντίθετα, µείωση καταγράφουν οι Σουηδοί κατά 2%, καταλαµβάνοντας την έκτη θέση επί των συνολικών αφίξεων.
Αναφορικά µε τις κύριες εθνότητες των µη Σκανδιναβών, Πολωνοί και Γερµανοί είναι αυτοί που σηµειώνουν σηµαντικά ποσοστά αυξήσεων µε 17%, ενώ οι Βρετανοί, οι οποίοι παραµένουν στην πρώτη θέση επί των συνολικών αφίξεων καταγράφουν µια αύξηση της τάξεως του 11%. Σχετικά µε τις υπόλοιπες εθνότητες ενθαρρυντικές είναι οι αυξήσεις των Γάλλων και Βέλγων.
Πάνω από τους µισούς τουρίστες έχουν επισκεφθεί τη ∆υτική Κρήτη τουλάχιστον µια φορά τα προηγούµενα χρόνια.Από αυτούς το 17% δεν παρατήρησε κάποια σηµαντική αλλαγή. Από τους υπόλοιπους που είδαν κάποια αλλαγή, τέσσερις στους δέκα διατύπωσαν θετικές κριτικές κυρίως σε σχέση µε το τοπίο πόλης, και πέντε στους δέκα για την ποιότητα υπηρεσιών. Αντίθετα οκτώ στους δέκα αναφέρθηκαν στις αυξηµένες τιµές και στο υψηλότερο κόστος υπηρεσιών, ενώ ένα µικρό ποσοστό 3% θεωρεί η αµεσότητα στην επικοινωνία έχει αλλάξει προς το χειρότερο.
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ
Σχετικά µε τις ηλικιακές κατηγορίες, το 47% των τουριστών είναι νεαρής ηλικίας έως 34 ετών, ενώ υπάρχει µείωση 5% των επισκεπτών άνω των 55 ετών σε σχέση µε το περυσινό έτος.
Σχεδόν τρεις στους τέσσερις αλλοδαπούς επισκέπτες που έρχονται στη ∆υτική Κρήτη είναι παντρεµένοι ή βρίσκονται σε σχέση, ποσοστό περίπου ίδιο µε το περυσινό. Αναφορικά µε τη µορφή εργασίας, δύο στους τρεις τουρίστες, απασχολούνται µε πλήρη απασχόληση, το 4,6% των επισκεπτών απασχολείται µε µερική απασχόληση, ένας στους δέκα δηλώνει αυτοαπασχολούµενος, το ποσοστό των φοιτητών 16% (είτε εργάζονται είτε όχι) ενώ µόλις το 1,7% είναι συνταξιούχοι.
Ο µέσος όρος του εισοδηµατικού τους επιπέδου παρόλο που έχει µειωθεί ελαφρώς, παραµένει υψηλός στα 75000 ευρώ.
ΠΟΣΑ ΞΟ∆ΕΥΟΥΝ
Η έρευνα καταγράφει αύξησητης µέσης δαπάνης που πραγµατοποιούν οι αλλοδαποί επισκέπτες, εξαιρώντας έξοδα εισιτηρίων και διαµονής, σε σχέση µε πέρυσι, µε τα ποσοστά των χαµηλότερων δαπανών να µειώνονται και εκείνα των υψηλότερων να αυξάνονται. Φαίνεται να ξοδεύουν περισσότερα χρήµατα στην εστίαση, στις µετακινήσεις και µετά στις αγορές προϊόντων.
Τις περισσότερες δαπάνες για εστίαση σηµείωσαν οι επισκέπτες από ΗΠΑ/Καναδά/Αυστραλία, οι οποίοι σηµείωσαν σηµαντική αύξηση δαπάνης σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά, ενώ αύξηση παρουσιάζουν και οι υπόλοιπες κατηγορίες χωρών µε εξαίρεση τους επισκέπτες από την Κεντρική Ευρώπη.
ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ
Σχετικά µε τον τύπο καταλύµατος αλλά και πακέτων διαµονής που προτιµούν οι αλλοδαποί τουρίστες, οι µισοί αλλοδαποί επισκέπτες δεν προτιµάνε κανένα πακέτο διαµονής, ένας στους πέντε προτιµά διαµονή µε πρωινό, µόλις το 16% επιλέγει το All Inclusive και 11% προτίµησαν την ηµιδιατροφή.
Τα ξενοδοχεία, παραµένουν στην πρώτη θέση των προτιµήσεων των τουριστών, µε σχεδόν έξι στους δέκα τουρίστες να τα επιλέγουν, ενώ περίπου δύο στους τρεις τουρίστες προτιµούν πολυτελή ξενοδοχεία 4 & 5 αστέρων. Το ποσοστό αυτών που επιλέγουν ενοικιαζόµενα διαµερίσµατα/δωµάτια παραµένει κοντά στο 15%, το 14% επιλέγει καταλύµατα Airbnb και ένα 6% επιλέγει να ενοικιάσει κάποια βίλα.
Σταθερός είναι ο αριθµός ηµέρων, σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά, που πραγµατοποιούν οι αλλοδαποί τουρίστες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, αφού οι αλλοδαποί τουρίστες πραγµατοποίησαν κατά µέσο όρο εννέα διανυκτερεύσεις και φέτος, µε το 57% των επισκεπτών να πραγµατοποιεί εβδοµαδιαίες διακοπές.
Μικρές διαφορές παρατηρήθηκαν σε σχέση µε πέρυσι, όσον αφορά την οργάνωση του ταξιδιού. Το 55% δήλωσε ότι οργάνωσε τα πάντα µόνο του, ένας στους τέσσερις οργάνωσε το ταξίδι του µέσω ταξιδιωτικού πρακτορείου και το 15% έκλεισε µια οργανωµένη εκδροµή.
Αναφορικά µε τη συνοδεία διακοπών, παρατηρείται µείωση 14% εκείνων που πραγµατοποιούν διακοπές µε το/τη σύζυγο, µε το ποσοστό αυτό να µεταφέρεται σε εκείνους που προτιµάνε τις οικογενειακές διακοπές µε παιδιά. Ένας στους δέκα τουρίστες επιλέγει να κάνει διακοπές µε φίλους, ποσοστό ίσο µε εκείνων που κάνουν διακοπές µε συγγενείς/άλλη οικογένεια, ενώ γύρω στο 2% είναι το ποσοστό αυτών που επιλέγουν να πραγµατοποιήσουν διακοπές µόνοι τους.
ΠΩΣ ΜΕΤΑΚΙΝΟΥΝΤΑΙ
Οι αλλοδαποί τουρίστες κάνουν χρήση ενοικιαζόµενων οχηµάτων κατά µέσο 7 ηµέρες, όπως και πέρυσι, µε τους αλλοδαπούς επισκέπτες από Μεσόγειο να χρησιµοποιούν περισσότερες ηµέρες τα ενοικιαστικά οχήµατα, παρουσιάζοντας αύξηση κατά µία ηµέρα στη χρήση συγκριτικά µε πέρυσι. Ακολουθούν οι αλλοδαποί επισκέπτες από τις ΗΠΑ/Καναδά/Αυστραλία και οι επισκέπτες από την Κεντρική Ευρώπη, µε µία µέρα λιγότερη όσον αφορά στη χρήση ενοικιαζόµενων οχηµάτων σε σχέση µε πέρυσι, κατά δύο ηµέρες µειωµένη είναι η χρήση για τους επισκέπτες από το ΗΒ/Ιρλανδία ενώ σταθερές είναι περίπου οι ηµέρες χρήσης από τους τουρίστες που προέρχονται από την Αν. Ευρώπη. Οι Σκανδιναβοί ωστόσο, είναι αυτοί που σηµείωσαν τη µεγαλύτερη µείωση, αφού από τις επτά ηµέρες που τα χρησιµοποιούσαν την προηγούµενη χρονιά, κατέβηκαν στις 4 ηµέρες φέτος.
Σχετικά µε τη χρήση λεωφορείων, υπάρχει µείωση σε όλα όλα τα γκρουπ εθνικοτήτων, µε τις σηµαντικότερες µειώσεις να προέρχονται από τουρίστες των ΗΠΑ/Καναδά/Αυστραλία
ΠΟΥ ΠΑΝΕ
Οι επισκέπτες, συνεχίζουν να επιλέγουν τις παραλίες κυρίως του Ελαφονησίου αλλά και αυτές των Μπάλου και Φαλασάρνων. Εξίσου σηµαντικός αριθµός τουριστών πραγµατοποιεί επισκέψεις σε µοναστήρια και εκκλησίες, µονοπάτια πεζοπορίας, µουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.
Παρατηρείται ότι και οι τρεις εµβληµατικές παραλίες του Νοµού Χανίων, όπως είναι του Ελαφονησίου, του Μπάλου και των Φαλασάρνων είναι στις πρώτες επιλογές των τουριστών αλλά κρίνεται απαραίτητη η αειφορική διαχείριση των προορισµών αυτών, δεδοµένου όχι µόνο του πολύ µεγάλου αριθµού αφίξεων αλλοδαπών τουριστών αλλά και των µειώσεων των επαναλαµβανόµενων επισκέψεων, ειδικά στην παραλία του Μπάλου, που ίσως να κρύβεται µια απογοήτευση από την προηγούµενη τους επίσκεψη.
ΤΙ ΑΓΟΡΑΖΟΥΝ
Σχετικά µε τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, ο αλλοδαπός τουρίστας µένει πολύ ικανοποιηµένος από τα τοπικά χαρακτηριστικά των προϊόντων αυτών, ενώ προβαίνει και σε αγορά αυτών µε το ελαιόλαδο, , το µέλι, το κρασί, τα τοπικά τυριά, , τον φυσικό χυµό πορτοκαλιού, την τσικουδιά, τα βότανα/µπαχαρικά και τα λαχανικά να συνεχίζουν και φέτος να προτιµώνται περισσότερο από τους αλλοδαπούς τουρίστες, ενώ µάλιστα, ένα αξιοσηµείωτο στοιχείο είναι ότι και οι τουρίστες που έχουν ήδη ξαναεπισκεφθεί τη ∆υτική Κρήτη συνεχίζουν αγοράζουν τα τοπικά αγροτικά προϊόντα σε πολύ µεγάλα, γεγονός που αναδεικνύει την εµπιστοσύνη που δείχνουν οι επισκέπτες στα Κρητικά ποιοτικά αγροτικά προϊόντα.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Σχεδόν όλοι οι αλλοδαποί τουρίστες και συγκεκριµένα το 93% των επισκεπτών συνεχίζουν να δηλώνουν ότι έµειναν από πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιηµένοι από την επίσκεψη τους στην περιοχή, ενώ υπάρχει µια µετακίνηση ενός ποσοστού περίπου 5% από εκείνους που δήλωσαν ότι έµειναν πάρα πολύ ικανοποιηµένοι σε εκείνους που δήλωσαν πολύ ικανοποιηµένοι.
Επίσης, εννέα στους δέκα θα επιθυµούσαν να ξαναεπισκεφθούν τη ∆υτική Κρήτη και θα σύστηναν την περιοχή ανεπιφύλακτα σε συγγενείς και φίλους. Παρόλα αυτά παρατηρείται φέτος ότι εκείνοι οι οποίοι ήταν πολύ πιθανό να προτείνουν την Κρήτη σαν προορισµό έχει µειωθεί κατά 7%. Επιπλέον, σταθερό είναι το ποσοστό των τουριστών (54%) που δηλώνουν ότι θα επισκέπτονταν την περιοχή και κατά τη διάρκεια της χειµερινής περιόδου αν υπήρχε απευθείας ανταπόκριση από την πόλη τους, όταν, γεγονός που αναδεικνύει τη δυναµική του προορισµού και κατά τη χειµερινή περίοδο.
Κύριοι λόγοι που επισκέπτονται τη ∆υτική Κρήτη οι τουρίστες παραµένουν οι παραλίες (63%), η ποιότητα διαµονής (48%), η ηρεµία και η ησυχία (42%), η οµορφιά του τοπίου και της υπαίθρου (38%), η κρητική γαστρονοµία (34%) καθώς και η φιλικότητα και φιλοξενία των ντόπιων (31%), ποσοστό όµως 5% µικρότερο σε σχέση µε πέρυσι.
ΤΙ ΑΡΕΣΕ – ΤΙ ∆ΕΝ ΑΡΕΣΕ
Οι επισκέπτες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους έµειναν απόλυτα ικανοποιηµένοι από τη φιλικότητα/φιλοξενία των ντόπιων, την κρητική γαστρονοµία, τις υπηρεσίες εστίασης, τις σχετικές τιµές, την ασφάλεια και τις παραλίες. Αντίθετα, συνεχίζουν να εκφράζουν τη δυσαρέσκεια τους σχετικά µε την κακή κατάσταση του οδικού δικτύου και της σήµανσης. Επίσης εκφράζεται έντονα η δυσαρέσκεια και ο προβληµατισµός για την κυκλοφοριακή συµφόρηση και την έλλειψη διαθέσιµων χώρων στάθµευσης κυρίως στην πόλη, καθώς και την ανεπαρκή υποδοµή για ποδηλατοδρόµους για τους οποίους 6 στους 10 δηλώνουν αδιάφοροι.
Τα περισσότερα σχόλια εστιάζουν στην άσχηµη οδηγική συµπεριφορά, στην κακή οδική σήµανση και την αυξηµένη κίνηση. Παράλληλα τονίστηκε η έλλειψη θέσεων στάθµευσης, τα σκουπίδια και η αλόγιστη χρήση πλαστικού.
Η έρευνα τονίζει πως η υπερβολική ροή επισκεπτών σε εµβληµατικές τοποθεσίες, συνιστά εχθρό της αυθεντικής εµπειρίας, ένα από τα βασικά κριτήρια επιλογής της δυτ. Κρήτης από ολοένα και περισσότερους ταξιδιώτες. Πιθανόν το ίδιο φαινόµενο να είναι υπεύθυνο για την ελαφρά κάµψη τον θετικών σχολίων σε σχέση µε τις υπηρεσίες εξυπηρέτησης, καθώς δείχνει ότι φθίνει η αµεσότητα και φιλικότητα επικοινωνίας που χαρακτήριζε αυτές τις υπηρεσίες τουρισµού και ιδιαίτερα τον κλάδο της εστίασης. Επιπλέον, η αυξηµένη πίεση από την υψηλή ροή επισκεπτών έχει ως αποτέλεσµα την προσέγγιση του ορίου δυναµικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων γεγονός που µπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες τιµές, µείωση ποιότητας υπηρεσιών και υπερφόρτωση των υποδοµών.
Το αυξηµένο κόστος υπηρεσιών, παρουσιάζετι να έχει διττό αρνητικό αποτέλεσµα αφού παρ’ όλη την διατήρηση υψηλών δαπανών από τους επισκέπτες, ούτε οι επιχειρηµατίες καρπώνονται επιπλέον έσοδα και ταυτόχρονα παρατηρούνται τάσεις δυσαρέσκεια των επισκεπτών.
Υψηλό βαθµό παίρνει η Κρήτη συγκριτικά µε ανταγωνιστικούς προορισµούς σε σχέση µε τον λόγο υπηρεσιών/κόστους. Πέντε στους δέκα δηλώνουν ότι η Κρήτη αποτελεί τον καλύτερο προορισµό και δεν συγκρίνεται µε άλλον. Από τους υπόλοιπους τουρίστες, ένας στους τρεις θεωρεί την Ισπανία, την Αλβανία και την Τουρκία προορισµούς µε καλύτερο λόγο υπηρεσιών/κόστους και ένας στους τέσσερις την Κροατία και την Ιταλία. Αναφορικά µε άλλους προορισµούς, σχεδόν ένας στους δέκα δηλώνει τη Σλοβενία, την Αίγυπτο και το Μαρόκο ως ανταγωνίστριες χώρες σχετικά µε το λόγο υπηρεσιών/κόστους.
ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ
Αναφορικά µε τη βιωσιµότητα του προορισµού, τέσσερις στους δέκα έχουν θετική άποψη, ποσοστό το οποίο όµως είναι µειωµένο κατά 10% σε σχέση µε πέρσυσι, έναντι ενός ποσοστού γύρω στο 16%, όπου δηλώνουν ακριβώς το αντίθετο. Σχετικά µε την άποψη των τουριστών για το κατά πόσο οι ντόπιοι άνθρωποι νοιάζονται για το περιβάλλον το 52% των τουριστών εξέφρασε θετική άποψη, ποσοστό ελαφρώς µειωµένο σε σχέση µε πέρυσι, ενώ του 14% των επισκεπτών που διατύπωσαν αρνητικά σχόλια.
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα και ανάλυση υλοποιήθηκε από το Παρατηρητήριο Τουρισµού ∆υτικής Κρήτης και συντονίστηκε από το τµήµα Οικονοµίας & ∆ιοίκησης του Μεσογειακού Αγρονοµικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ), σε συνεργασία µε το Εργαστήριο Συστηµάτων Χρηµατοοικονοµικής ∆ιοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης, το τµήµα ∆ιοικητικής Επιστήµης & Τεχνολογίας του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστηµίου (ΕΛΜΕΠΑ), µέλη του Τµήµατος Οικονοµικών επιστηµών του Πανεπιστηµίου Κρήτης, την Ανώτερη Σχολή Τουριστικής Εκπαίδευσης Κρήτης (ΑΣΤΕΚ) και το Παρατηρητήριο Αεροπορικού Κλάδου Κρήτης. Για την ανάλυση της έρευνας που πραγµατοποιήθηκε στο αεροδρόµιο Χανίων έχουν συµπεριληφθεί 2500 έγκυρα ερωτηµατολόγια. Η έρευνα αυτή χρηµατοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης.
Οµάδα συγγραφής και ανάλυσης
∆ρ. Γεώργιος Μπαουράκης, ∆ιευθυντής Μ.Α.Ι.Χ.
Γεώργιος Αγγελάκης, Ερευνητής Τµ. Οικονοµίας και ∆ιοίκησης Μ.Α.Ι.Χ., υπ. διδάκτωρ Τµ. ∆ιοικητικής Επιστήµης & Τεχνολογίας, ΕΛΜΕΠΑ
Περικλής ∆ράκος, Ε∆ΙΠ, Τµ. Οικονοµικών Επιστηµών, Πανεπιστήµιο Κρήτης
Καθ. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδηµαϊκός, ∆ιευθυντής Εργ. Συστηµάτων Χρηµατοοικονοµικής ∆ιοίκησης & Ανάλυσης ∆εδοµένων και Πρόβλεψης του Πολυτεχνείου Κρήτης, Audencia Business School, France
Οµάδα επιστηµονικής υποστήριξης
∆ρ. Κυριάκος Κώτσογλου, Αντιπεριφερειάρχης Τουρισµού και Ηλ. ∆ιακυβέρνησης, Περιφέρεια Κρήτης
Επ. Καθηγητής Χρήστος Λεµονάκης, ∆ιευθυντής Εργαστηρίου ∆ιοικητικής Οικονοµικής και Συστηµάτων Αποφάσεων, Τµ. ∆ιοικητικής Επιστήµης & Τεχνολογίας, ΕΛΜΕΠΑ
Αν. Καθηγητής Γεώργιος Ατσαλάκης, Σχολή Μηχανικών Παραγωγής & ∆ιοίκησης, Πολυτεχνείο Κρήτης
Καθηγητής Γαγάνης Χρυσοβαλάντης, Τµ. Οικονοµικών Επιστηµών, Πανεπιστήµιο Κρήτης
Αν. Καθηγητής Ανδρέας Παναγόπουλος, Τµ. Οικονοµικών Επιστηµών, Πανεπιστήµιο Κρήτης
Επ. Καθηγητής Σπυριάδης Αθανάσιος, Τµ. Οικονοµικών Επιστηµών, Πανεπιστήµιο Κρήτης
∆ρ. Σηµαντηράκη Βανέσσα, Εκτελεστική ∆ιευθύντρια, ΕΛΜΕΠΑ.