Στενεύουν τα περιθώρια για τις φυσικές πηγές των Λευκών Ορέων λόγω της καταγεγραµµένης µείωσης των βροχοπτώσεων την τελευταία 25ετία αλλά και την αντίστοιχη στέρηση των χιονοπτώσεων.
Ειδικά το χιόνι στα ορεινά των Χανίων αποτελεί τον βασικό τροφοδότη των φυσικών πηγών που δίνουν το 85-90% του νερού που χρησιµοποιείται για ύδρευση- άρδευση, ενώ µόλις ένα 10% µε 15% προέρχεται από τις λιµνοδεξαµενές µόνο για άρδευση.
Ο κ. Nεκτάριος Κουργιαλάς ερευνητής στο εργαστήριο αρδεύσεων του “Ινστιτούτου Ελιάς – ΕΛΓΟ ∆ήµητρα”, µας εξηγεί πόσο σπουδαίες είναι οι χιονοπτώσεις για τη συντήρηση των πηγών.
«Η βροχή διεισδύει αµέσως στο έδαφος, το χιόνι διεισδύει όταν λιώνει. Αν λιώσει δηλαδή τον Μάιο, το νερό αυτό θα βγει στις πηγές τον Οκτώβρη ή το Νοέµβριο κάτι εξαιρετικά σηµαντικό» σηµειώνει ο ερευνητής.
Οι χιονοπτώσεις ειδικά τον ∆εκέµβριο που η µέρα είναι η µικρότερη και οι θερµοκρασίες χαµηλότερες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση µεγάλων αποθεµάτων, ενώ οι χιονοπτώσεις στις αρχές της άνοιξης, τον Μάρτιο δεν κρατάνε πολύ λόγω µεγαλύτερης διάρκειας της µέρας και των νοτιάδων που ξεκινούν αυτήν την περίοδο.
«Η ∆υτική Κρήτη έχει ένα µεγάλο πλεονέκτηµα. Ο ορεινός όγκος των Λευκών Ορέων, περίπου 850 τετραγωνικά χιλιόµετρα είναι καρστικός (καρστικά πετρώµατα). Αυτό πρακτικά σηµαίνει πως ότι χιόνι ή νερό έχουµε στα βουνά διεισδύει γρήγορα στο έδαφος και βρίσκεται σε υπόγεια ποτάµια- χείµαρρους κάτω από τα Λευκά Όρη. Το νερό αυτό τρέχει και βρίσκει σε κάποια σηµεία ένα γεωλογικό σχηµατισµό, ένα εµπόδιο, πιθανόν βράχο, και εξέρχεται στην επιφάνεια και δηµιουργείται η πηγή. Ο ορεινός όγκος των Λευκών Ορέων δίνει χονδρικά 400- 500 εκ. κυβικά µε ένα µεγάλο µέρος βέβαια να καταλήγει στη θάλασσα καθώς πολλά υπόγεια ποτάµια τα οδηγούν εκεί» επισηµαίνει ο κ. Κουργιαλάς.
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΠΗΓΕΣ
Οι πιο σηµαντικές πηγές αυτή τη στιγµή στα Χανιά, µε βάση τα στοιχεία των επιστηµόνων είναι αυτές της:
• Αγιάς µε κατά µέσο όρο 75-80 εκ. κυβικά ανά έτος.
• Στύλου µε 85 εκ. κυβικά.
• Μεσκλά 30 εκ. κυβικά.
• Αρµένοι µε 25 εκ. κυβικά.
• Θέρισο µε 10 εκ. κυβικά.
• Ζούρµπου (υφάλµυρες) και βγάζουν 30 εκ. κυβικά
Οι πηγές αυτές εκφορτίζονται (ενισχύονται µε νερό) χάρη στις βροχές και στις χιονοπτώσεις στον ορεινό όγκο των Λευκών Ορέων.
Όπως εξηγεί ο κ. Κουργιαλάς «στην Αγιά, αν ξεκινήσουν να λιώνουν τα χιόνια πχ. τον Μάιο το νερό αυτό θα το δούµε να βγαίνει από τις πηγές µετά από 12, 15 ή και 19 µήνες ! Για αυτό και η Αγιά έχει τόσες µεγάλες ποσότητες νερού. Σε κάποιες άλλες πηγές όπως πχ. στο Στύλο το χιόνι θα το δούµε νερό µετά από 5 µήνες. Αυτή η χρονοκαθυστέρηση είναι πολύ σηµαντική για να έχουµε το καλοκαίρι νερό. Όσο µεγαλύτερη η καθυστέρηση το νερού να φτάσει στην πηγή τόσο το καλύτερο γιατί µπορεί το διάστηµα από τον Απρίλη µέχρι τον ∆εκέµβρη όπως φέτος να µην έχουµε παρά ελάχιστες βροχές! Στα Μεσκλά πχ. ο χρόνος από το λιώσιµο του χιονιού µέχρι να βγει το νερό στις πηγές εκεί είναι 2 µήνες, πολύ µικρός χρόνος. Αν δεν έχουµε άλλη βροχή ή χιονόπτωση θα στερέψουν οι πηγές κάτι που είδαµε φέτος στα Μεσκλά»
Τα στοιχεία των µετρήσεων από τους µετεωρολογικούς σταθµούς των Χανίων που µετρούν τις βροχοπτώσεις και τις θερµοκρασίες είναι αποκαλυπτικά.
«∆είχνουν σταδιακή πτώση βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων. Την περίοδο 2000-2023 στην πεδινή ζώνη του Νοµού Χανίων είχαµε µια τάση µείωσης της βροχής σε ετήσια βάση της τάξης των 14 χιλ.. Αυτό πρακτικά σηµαίνει πως σε µια 10ετία θα έχουµε µείωση 140 χιλ. δηλαδή πολύ µεγάλη µείωση του όγκου του νερού που ενισχύει τα αποθέµατα µας» καταλήγει ο κ. Κουργιαλάς, επισηµαίνοντας τους κινδύνους τόσο για την άρδευση όσο και τη ύδρευση.
