Τα στοιχεία είναι αμείλικτα, όπως αμείλικτη είναι και η σημερινή κοινωνία, που εξωθεί νέα παιδιά σε φτιαχτούς παράδεισους που εξελίσσονται σε προσωπικές κολάσεις. Τα στοιχεία αυτά είχε παρουσιάσει τον περασμένο μήνα ο δικηγόρος και άρχοντας νομοφύλακας του Οικουμενικού Πατριαρχείου Σπύρος Λιονάκης, κατά τη διάρκεια των εργασιών του επιστημονικού συνεδρίου για το πρόβλημα των ναρκωτικών, που συνδιοργάνωσαν στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου η Ιερά Μονή Κυρίας των Αγγέλων Γουβερνέτου και η ΚΕΠΠΕΔΗΧ-ΚΑΜ του Δήμου Χανίων, υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης.
“Καμπανάκι” για την Κρήτη
Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, πάνω από 50 άτομα έχουν πεθάνει την τελευταία δεκαετία στην Κρήτη εξαιτίας της χρήσης ναρκωτικών, πολλά περισσότερα έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας της εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες, λόγω λοιμώξεων, ηπατίτιδας, ανακοπής καρδιάς, αυτοκτονιών, AIDS, τροχαίων ατυχημάτων κ.λπ., ενώ στους 10.000 και πλέον υπολογίζονται οι εξαρτημένοι χρήστες! Το ίδιο διάστημα συνελήφθησαν ή κατηγορήθηκαν 8.000 άτομα για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών. Αυτά τα νούμερα, σε συνδυασμό και με τις ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών που έχουν κατασχεθεί από τις αστυνομικές Αρχές, φέρνουν την Κρήτη σε πολύ… υψηλή θέση, μεταξύ των περιοχών της περιφέρειας, σε καλλιέργεια, διάθεση, εμπορία και χρήση ναρκωτικών ουσιών!
Επτά στις δέκα υποθέσεις!
Ο κ. Λιονάκης τόνισε ότι από μια στατιστική έρευνα που έκανε στο Ποινικό Τμήμα του Εφετείου Κρήτης διαπίστωσε ότι το 65 με 70% περίπου των εκδικασθεισών και προς εκδίκαση υποθέσεων, τα τελευταία δέκα έτη, αποτελούν παραβάσεις του νόμου περί ναρκωτικών όλων των ειδών και το 30 με 35% των υποθέσεων καλύπτουν όλο το φάσμα των άλλων παραβάσεων του Ποινικού Κώδικα και των ειδικών ποινικών νόμων. Πρόκειται για ένα τρομακτικό ποσοστό, που καταδεικνύει όχι μόνο το μέγεθος του προβλήματος αλλά και την επίπτωση του φαινομένου στην κοινωνία συνολικότερα.
Μάλιστα, μέσα σε μια δεκαετία, από τις αστυνομικές δυνάμεις της Κρήτης κατασχέθηκαν περί τα 35 κιλά ηρωίνης και μορφίνης – ποσότητα στην οποία θα… προστεθούν τα 800 γραμμάρια της περίπτωσης για την οποία μπορείτε να διαβάσετε παραπλεύρως – περί τα 10 κιλά κοκαΐνης, περί τα 450 κιλά κατεργασμένης ινδικής κάνναβης και περί τα 250.000 δενδρύλλια ινδικής κάνναβης.
Τεράστιο πρόβλημα
Το τραγικό είναι ότι τα ναρκωτικά αφενός γίνονται όλο και μεγαλύτερο πρόβλημα, παρά την εφαρμογή αυστηρότερων νόμων και περισσότερων διώξεων, ενώ το κύκλωμα των ναρκωτικών βρίσκεται στο επίκεντρο της συνολικής αύξησης της εγκληματικότητας και ιδιαίτερα εγκλημάτων που έχουν να κάνουν με την παράβαση της νομοθεσίας περί όπλων και το “ξέπλυμα χρήματος”, αλλά και “παράλληλες” δραστηριότητες, όπως λ.χ. το εμπόριο λευκής σαρκός.
Η έρευνα του ΚΕΘΕΑ
Η σημερινή λογική που επικρατεί – και που έχει υιοθετηθεί και από το ελληνικό κράτος – είναι η “οικονομία”, αυτό που σωστότερα αλλού ονομάζεται “cost-effectiveness” (δηλαδή πόσο συμφέρον είναι κάτι σε σχέση με το κόστος του). Το ΚΕΘΕΑ έκανε την υπέρβαση – σε σχέση με το συνήθη ρόλο και αρμοδιότητές του – και προχώρησε σε μια αναλυτική επιστημονική μελέτη, δηλαδή μια συγκριτική ανάλυση του κόστους της εξάρτησης και της θεραπείας απεξάρτησης.
Επιχειρώντας να καταδείξει το όφελος για την κοινωνία από τη λειτουργία των κέντρων απεξάρτησης, το ΚΕΘΕΑ προχώρησε σε μια αποτίμηση του κοινωνικού κόστους της εξάρτησης. Για το σκοπό αυτό επιχειρήθηκε η εκτίμηση τεσσάρων μεγάλων κατηγοριών κόστους που συνδέονται με τη χρήση ουσιών: α) του κόστους χρήσης υπηρεσιών σωματικής υγείας από τους εξαρτημένους, β) του κόστους χρήσης υπηρεσιών ψυχικής υγείας, γ) του συνδεόμενου με το φαινόμενο της χρήσης κόστους αστυνόμευσης και απονομής της ποινικής δικαιοσύνης και δ) του κόστους συμμετοχής των εξαρτημένων σε μη νόμιμες δραστηριότητες.
Και, επίσης, έκανε μια αποτίμηση του οικονομικού κόστους των θεραπευτικών κοινοτήτων, μια διερεύνηση των επιπτώσεων που έχει στην κατάσταση του χρήστη (και συνακόλουθα στις διάφορες κατηγορίες κοινωνικού κόστους) η αύξηση του χρόνου παραμονής στην εξάρτηση. Τέλος συνδέθηκαν τα ευρήματα σχετικά με το οικονομικό κόστος και όφελος με την αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών κοινοτήτων.
Κόστος εκτός κι εντός
Η αποτύπωση του ημερήσιου κόστους ανά άτομο αφορά το άθροισμα όλων των κατηγοριών κοινωνικού κόστους διαιρούμενου με το συνολικό αριθμό ατόμων του δείγματος (Ν=340). Έτσι το μέσο ημερήσιο κόστος ανά άτομο εκτιμήθηκε στα 136,5 ευρώ. Αυτό είναι το ποσό που κοστίζει στην κοινωνία ένας εξαρτώμενος εφόσον δε βρίσκεται σε πρόγραμμα απεξάρτησης.
Η αποτύπωση του κόστους της θεραπείας, ανάλογα με τον τύπο της θεραπευτικής δομής, διαμορφώνεται, ανά άτομο, σε 29,47 ευρώ για τη θεραπευτική κοινότητα διαμονής, σε 29,43 ευρώ για τη θεραπευτική κοινότητα ημερήσιας φροντίδας και σε 21,42 ευρώ για το θεραπευτικό πρόγραμμα εξωτερικής παρακολούθησης. Οπότε ένας εξαρτώμενος σε θεραπεία κοστίζει από 21,42 έως 29,47 ευρώ.
Αναλογία κόστους θεραπείας/εξάρτησης
Με βάση τα παραπάνω, η αναλογία κόστους θεραπείας και εξάρτησης κυμαίνεται από 1 προς 4,62 ευρώ έως 1 προς 6,4 ευρώ, ανάλογα με τον τύπο του θεραπευτικού προγράμματος. Αναλυτικά:
Θεραπευτική κοινότητα διαμονής: 1/4,62.
Θεραπευτική κοινότητα ημερήσιας φροντίδας:1/4,64.
Θεραπευτικό πρόγραμμα εξωτερικής παρακολούθησης:1/6,4.
Με λίγα λόγια, το κόστος φροντίδας σε θεραπευτική κοινότητα ενός ατόμου με εξάρτηση είναι υποπολλαπλάσιο του κόστους που έχει στην κοινωνία (άμεσα μετρήσιμου κόστους), καταρρίπτοντας έτσι τους θιασώτες της οικονομίας μέσω περικοπής των προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ.
Μάλιστα, όσο αυξάνεται ο χρόνος παραμονής των ατόμων στη χρήση, επιβαρύνεται η κατάστασή τους και συνακόλουθα το κοινωνικό κόστος. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η αύξηση του χρόνου παραμονής στη χρήση συνδέεται κυρίως με την επιδείνωση δύο βασικών δεικτών: της παραβατικότητας και του αποκλεισμού από την εργασία. Όσο περισσότερο παραμένει κάποιος στη χρήση, τόσο οι δείκτες παραβατικότητας (ιστορικό συλλήψεων, καταδικών και φυλάκισης) αυξάνουν. Επιπλέον, αυξάνουν και οι πιθανότητες αποχής από την αγορά εργασίας (ελλιπής εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση και μείωση της εργασιακής απασχόλησης).
ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Απέχουν από τη χρήση
Η έρευνα για την αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα έχει δείξει ότι τα μισά από τα άτομα που συμμετείχαν στο θεραπευτικό πρόγραμμα, ανεξάρτητα από το χρόνο παραμονής σε αυτό, πέντε χρόνια μετά τη θεραπεία απέχουν από τη χρήση ουσιών και την παραβατική συμπεριφορά, και έχουν επαγγελματική απασχόληση (ΕΣΔΥ, 2002). Αυτό σημαίνει ότι το όφελος που προκύπτει από τη λειτουργία των θεραπευτικών κοινοτήτων για την κοινωνία αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου.
Τα στοιχεία
Πάνω από 50 άτομα έχουν πεθάνει την τελευταία δεκαετία στην Κρήτη εξαιτίας της χρήσης ναρκωτικών, πολλά περισσότερα έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας της εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες, λόγω λοιμώξεων, ηπατίτιδας, ανακοπής καρδιάς, αυτοκτονιών, AIDS, τροχαίων ατυχημάτων κ.λπ., ενώ στους 10.000 και πλέον υπολογίζονται οι εξαρτημένοι χρήστες!
