Σε κάθε κοινωνικό πλαίσιο, υπάρχουν λιγότερο ή περισσότερο θεσμοθετημένοι κώδικες συμπεριφοράς, οι οποίοι καταστρατηγούνται λιγότερο ή περισσότερο συχνά, με τραγελαφικά –ή σκέτο τραγικά– αποτελέσματα.
Γιατί το Facebook να αποτελεί εξαίρεση; Το αντίθετο: ένα σχετικά καινούριο κοινωνικό πλαίσιο, χωρίς κανέναν κοινά αποδεκτό «κώδικα», πέραν αυτού που διαμορφώνεται από τα μέλη του μέρα με τη μέρα, αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη «αντικοινωνικών» συμπεριφορών.
Τα υπερβολικά “up, close and personal” status updates
Οι λεπτομέρειες του χθεσινοβραδινού σας ραντεβού ή ακόμα χειρότερα του χθεσινοβραδινού σας καυγά, αφορούν εσάς, τον/ την σύντροφό σας, και –βία– τους πέντε- έξι πιο κοντινούς σας φίλους. Οι 215 παλιοί συμμαθητές, εργοδότες, συνάδελφοι και φίλοι φίλων που συναποτελούν την ακολουθία σας στα social networks δεν χρειάζεται και δεν θα έπρεπε να διαβάζουν τις καυτές λεπτομέρειες της προσωπικής σας ζωής την ώρα που πίνουν τον πρωινό τους καφέ. Τι εννοείτε «γιατί»;
Και το αντίθετο: Τα βαρετά status updates
Σοβαρά, πήγατε στην τράπεζα το πρωί και είχε ουρά; Φτιάχνετε ομελέτα για μεσημεριανό; Περιμένετε τον τεχνικό να επισκευάσει το πλυντήριο που χάλασε; Μέχρι να συνειδητοποιήσει ο Mark Zuckerberg την ανάγκη ύπαρξης του “don’t care” δίπλα στα “like” και “comment”, κάντε στους φίλους σας (συγγενείς, συναδέλφους, παλιούς συμμαθητές κλπ) την χάρη και ανανεώστε το status σας όταν έχετε κάτι ενδιαφέρον να πείτε. Δεν πειράζει αν δεν είναι μια φορά κάθε πέντε ώρες. Αλήθεια.
Η κατάρα του ψεύτικου προφίλ
Μπορεί να (πιστεύεις ότι) έχεις έναν πολύ καλό λόγο να φτιάξεις ένα ψεύτικο προφίλ –π.χ. για να γίνεις φίλη-ος του/ της πρώην σου, και να τσεκάρεις σε καθημερινή βάση το προφίλ του/ της, για να κάνεις ένα «κοινωνικό πείραμα» τύπου πόσοι εκπρόσωποι του αντίθετου φύλου θα ζητούσαν ραντεβού με την στιλάτη περσόνα που δημιούργησες και ούτω καθεξής. Μπορεί και να έχεις απλά πολύ χρόνο στα χέρια σου, και κανέναν άλλο λόγο για να φτιάξεις ψεύτικο προφίλ. Όπως κι αν έχει, από τον καιρό που η σύνδεση στο internet έκανε ακόμη περίεργους θορύβους, ήταν πάντοτε γοητευτικό να παίζεις και να σκηνοθετείς ταυτόχρονα ένα ρόλο, στα τότε chatrooms και νυν social networks.
Μόνο που η γοητεία του «παιχνιδιού» σου διαρκεί μέχρι να συνειδητοποιήσεις πως αυτό που κάνεις είναι από περιττό –αν θέλεις να μάθεις τι κάνει ο/ η πρώην σου, μπορείς κάλλιστα να τον ρωτήσεις, κι αν πιστεύεις πως αυτά που (δεν) θα ακούσεις θα σε στεναχωρήσουν, ίσως να πρέπει να αναρωτηθείς για ποιον ακριβώς λόγο θέλεις να τα ξέρεις– έως αξιολύπητο: αν θέλεις να γνωρίσεις κόσμο ως κάποιος άλλος από αυτόν που είσαι, ίσως να έχεις κάποια θέματα αυτοεκτίμησης προς διερεύνηση. Θα το συνειδητοποιήσεις όταν κάποιος από τους φανταστικούς φίλους της περσόνας που έχεις φτιάξει σου εξομολογηθεί, μετά από καιρό, το ενδιαφέρον του. Τότε που θα περάσει στιγμιαία από το μυαλό σου η μάλλον τρομακτική σκέψη πως έκανες έναν άνθρωπο να ερωτευτεί, έστω και πλατωνικά, κάποιον που δεν υπάρχει.
Το τραγελαφικό του κοινού προφίλ
Είστε ερωτευμένοι, το ξέρουν και οι πέτρες. Δε φτάνει, όμως, το in a relationship with, που έχετε βάλει ο ένας για να κάνει link στο προφίλ του άλλου, και τα γλυκανάλατα βιντεάκια που ποστάρετε καθημερινά ταλαιπωρώντας τους κοινούς σας φίλους που βλέπουν το newsfeed τους να γεμίζει με καρδούλες και σχόλια του τύπου «like like like ζουζουνάκι μου»; Είναι απαραίτητο να φτιάξετε και κοινό προφίλ με όνομα Τάκης και Μαρία Φισφιρίκου, για να δηλώσετε στον παγκόσμιο ιστό την συνύπαρξή σας, επειδή το πανελλήνιο δεν αρκεί, και να απαντάτε στα posts των φίλων σας σε πρώτο ενικό, κάνοντάς τους να σας φαντάζονται σαν δυαδική χορωδία; Κι επίσης, δεδομένου ότι (για όσους το έχουν ξεχάσει) τα προφίλ του Facebook δεν σβήνονται, ποιος θα είναι εκείνος που θα αλλάξει τον κωδικό και θα αναλάβει την κυριότητα του «Τάκης και Μαρίας Φισφιρίκου» όταν χωρίσετε; Αλλά συγνώμη, ξεχάσαμε. Δεν θα χωρίσετε. Σωστά.
Οι παραπλανητικές φωτογραφίες
Το ξέρουμε, κανείς δεν ανεβάζει στο Facebook φωτογραφίες από κυριακάτικα τραπεζώματα στο σπίτι της θείας Τίνας, ή χαριτωμένες πόζες με πυτζάμες, μαλλιά πιασμένα μανιτάρι και γυαλιά μυωπίας. Αν, όμως, το προφίλ σας έχει δεκαέξι φωτογραφικά άλμπουμ από ισάριθμα πάρτι στα οποία έχετε παρευρεθεί τα τελευταία τρία χρόνια, που βγήκατε μόνο για να πάτε στα γενέθλια των κολλητών σας, και στο γάμο της ξαδέρφης, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε πως η εικόνα που παρουσιάζετε δεν έχει μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα.
Ομοίως, αν οι φωτογραφίες είναι αυστηρά επιλεγμένες ώστε να δείχνουν μόνο τον καλύτερό σας εαυτό –εκείνον με το επαγγελματικό μακιγιάζ και την όγδοη επανάληψη του «έλα, πάμε φυσικά χαμόγελα να την ανεβάσουμε στο Facebook»– μπορούμε με ασφάλεια να υποθέσουμε ότι η απενεργοποίηση των ρυθμίσεων ασφαλείας (αυτών που δεν επιτρέπουν σε αγνώστους να βλέπουν το προφίλ σας) και οι 1.867 φίλοι σας δεν είναι δύο τυχαία γεγονότα. Και πριν βιαστείτε να χαμογελάσετε πονηρά, να υπενθυμίσουμε πως την ίδια ακριβώς υπόθεση μπορεί να κάνει κι ο μέλλων εργοδότης σας.
Η.Κ.
