Οι ερευνητές εντόπισαν ένα γονίδιο που μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα βαριάς μορφής κατάθλιψης και ανακοίνωσαν ότι ίσως να είναι πιθανή η χρήση γονιδιακής θεραπείας για την καταπολέμηση των συμπτωμάτων της νόσου.
Οι επιστήμονες έχουν εφαρμόσει παρεμφερή τεχνική γονιδιακής θεραπείας στους εγκεφάλους πασχόντων από τη νόσο του Πάρκινσον και μπορεί άμεσα να την εφαρμόσουν και στη θεραπεία της κατάθλιψης, ανέφεραν χθες Τετάρτη ο Μάικλ Κάπλιτ του Cornell Medical College και οι συνεργάτες του.
“Πιθανόν να έχουμε μία νέα θεραπεία για να αντιμετωπίσουμε αυτό που τώρα θεωρούμε ότι είναι ένας από τους παράγοντες πρόκλησης της κατάθλιψης στον άνθρωπο”, αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο νευροχειρουργός Κάπλιτ.
Η κατάθλιψη πλήττει περίπου 121 εκατομμύρια ανθρώπους σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και διαγιγνώσκεται σε τουλάχιστον 13 εκατομμύρια αμερικανούς ενήλικες κάθε χρόνο.
Είναι ο κυριότερος παράγοντας αυτοκτονίας και τουλάχιστον 27 εκατομμύρια αμερικανοί λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά χάπια.
Οι αιτίες είναι πολύπλοκες και οι ασθενείς ανταποκρίνονται με διαφορετικό τρόπο στις διαφορετικές θεραπείες.
Η ομάδα του Κάπλιτ εξέτασε τη δραστηριότητα ενός γονιδίου, του p11, σε ένα μικροσκοπικό τμήμα του εγκεφάλου, που αποκαλείται επικλινής πυρήνας.
“Αυτό είναι το κέντρο του εγκεφάλου για την ικανοποίηση και την ανταμοιβή”, είπε ο Κάπλιτ σε τηλεφωνική του συνέντευξη.
“Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα σχετικά με την κατάθλιψη είναι ότι πρόκειται για μια ανηδονική κατάσταση, δηλαδή αδυναμία να νιώσει ο ασθενής ευχαρίστηση στη ζωή του”.
Το γονίδιο p11 βοηθά στη ρύθμιση των σημάτων μιας -ζωτικής για το αίσθημα ευχαρίστησης- χημικής ουσίας, που επιδρά στον ύπνο, την όρεξη και τη γενικότερη ψυχική διάθεση και παίζει ρόλο νευροδιαβιβαστή, της σεροτονίνης.
Η επιστημονική ομάδα έδειξε ότι τα πειραματόζωα στα οποία αυτό το γονίδιο είναι ανενεργό, παράγεται λιγότερη σεροτονίνη, με συνέπεια να εμφανίζονται καταθλιπτικά .
Ποντίκια σε κατάθλιψη
“Αν κρατήσεις ένα ποντίκι στον αέρα από την ουρά του, έχει την τάση να προσπαθήσει να ξεφύγει. Ένα ποντίκι με ενδείξεις κατάθλιψης, απλώς θα μείνει εκεί”, εξηγεί ο Κάπλιτ.
Η ομάδα του Κάπλιτ δοκιμάζουν τη γονιδιακή θεραπεία για μία άλλη νόσο του εγκεφάλου, το Πάρκινσον.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη βοήθεια ενός γενετικά τροποποιημένου ιού ως “μεταφορικού μέσου” για να εισάγουν το “σωστό” γονίδιο στα ποντίκια και αυτά σύντομα βγήκαν από την κατάθλιψή τους, ανέφεραν σε άρθρο τους στην επιστημονική επιθεώρηση Science Translational Medicine.
Όμως, αυτό δεν αποδεικνύει κατ’ ανάγκη ότι και στους ανθρώπους αυτό το ελαττωματικό γονίδιο προκαλεί καταθλιπτικά συμπτώματα και ότι η ενεργοποίησή του θα καταπολεμήσει την κατάθλιψη. Γι’ αυτό, οι ερευνητές μελέτησαν δείγματα εγκεφάλου από νεκρούς που είχαν κατάθλιψη όσο ζούσαν και τα συνέκριναν με ανάλογα δείγματα μη καταθλιπτικών, διαπιστώνοντας ότι όντως τα επίπεδα του γονιδίου p11 στον επικλινή πυρήνα του εγκεφάλου των καταθλιπτικών ήσαν σημαντικά μικρότερα σε σχέση με των υπολοίπων ανθρώπων.
Όμως, ο Κάπλιτ ξεκαθάρισε ότι η γονιδιακή θεραπεία της κατάθλιψης θα χρειαστεί αρκετά ακόμα χρόνια για να δοκιμαστεί σε ανθρώπους, αν και, όπως είπε, οι μέχρι τώρα δοκιμές της ανάλογης θεραπείας σε ασθενείς με Πάρκινσον δείχνουν ότι η μέθοδος είναι ασφαλής.
Η γονιδιακή θεραπεία- η αντικατάσταση ή η ενίσχυση της δραστηριότητας ενός ελαττωματικού γονιδίου για τη θεραπεία της νόσου- θεωρείται πειραματική, παρότι έχει σημειωθεί κάποια επιτυχία στη θεραπεία της τυφλότητας και της ανοσοανεπάρκειας.
“Ένα από τα επόμενα σημαντικά βήματα είναι να προσπαθήσουμε να δοκιμάσουμε (τη θεραπεία) σε μαϊμούδες”, είπε ο ίδιος. Όπως εξήγησε ο Κάπλιτ, η ομάδα του συνεργάζεται με άλλους επιστήμονες του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, ένα από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ.
Η έρευνα χρηματοδοτείται από την αμερικανική και τη σουηδική κυβέρνηση καθώς και από ιδιωτικά ιδρύματα, αλλά ο Κάπλιτ έχει ιδρύσει την εταιρία Neurologix, που έχει τα πνευματικά δικαιώματα της γονιδιακής θεραπείας μέσω του p11.
