Η ιστορία της πόλης των Χανίων αποτυπώνεται πολύ καθαρά στα θρησκευτικά μνημεία που σώζονται ως τις μέρες μας και δηλώνουν το βυζαντινό, το ενετικό αλλά και το μουσουλμανικό παρελθόν της πόλης.
Δεκάδες εκκλησίες στα γραφικά σοκάκια, μικρότερες ή μεγαλύτερες, με διαφορετικά αρχιτεκτονικά στυλ, που άλλαξαν ανά τους αιώνες πολλές φορές χαρακτήρα, αναλόγως με τον κυρίαρχο στρατό στα Χανιά, περιμένουν σήμερα τους επισκέπτες που θέλουν να δουν από κοντά τη ζωντανή ιστορία, όχι μόνο των Χανίων αλλά και ολόκληρης της Κρήτης.
Μην παραλείψετε να μπείτε στο εσωτερικό κάθε μνημείου, όπου αυτό είναι δυνατόν, ώστε να θαυμάσετε από κοντά σπάνιες εικόνες και έργα τέχνης που φιλοξενούν πολλά από αυτά.
Γιαλί Τζαμισί
Το επιβλητικό ισλαμικό τζαμί στο ενετικό λιμάνι των Χανίων που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα μ.Χ., είναι από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της παλιάς πόλης. Η ονομασία του σημαίνει «τζαμί του γιαλού» και είναι επίσης γνωστό ως Τζαμί Κιουτσούκ Χασάν. Είναι το πρώτο τζαμί που χτίστηκε από τους Οθωμανούς στην Κρήτη, ενώ χαρακτηριστικός είναι ο μεγάλος τρούλος του, χωρίς τύμπανο, που στηρίζεται σε τέσσερα πέτρινα τόξα. Από το αρχικό κτίσμα, σήμερα απουσιάζει ο μιναρές που κατεδαφίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Σήμερα το Γιαλί Τζαμισί φιλοξενεί εκδηλώσεις και εκθέσεις.
Μονή Αγίου Φραγκίσκου των Φραγκισκανών
H Μονή Αγίου Φραγκίσκου των Φραγκισκανών είναι ο μεγαλύτερος ενετικός ναός της πόλης και σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων. Η χρονολογία ανέγερσης του οικοδομήματος είναι άγνωστη, όμως πιστεύεται ότι είναι έργο του 16ου αιώνα. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Μονή μετατράπηκε στο Γιουσούφ Πασά Τζαμισί, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα στέγασε τον κινηματογράφο «Ιδαίον Άνδρον».
Αγία Αικατερίνη
Στην Σπλάντζια των Χανίων βρίσκεται ο βυζαντινός ναός της Αγίας Αικατερίνης, που υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκε κατά τον 16ο αιώνα, καθώς η αρχιτεκτονική που παραπέμπει σε υστερογοτθικές μορφές. Κατά την τουρκική κυριαρχία των Χανίων, ο ναός, που βρίσκεται δίπλα στο κεντρικό τζαμί (Χιουγκάρ Τζαμισί) μετατράπηκε αρχικά σε φούρνο και στη συνέχεια σε μηχανουργείο. Το εκπληκτικό είναι πως ακόμα και τότε, οι χριστιανοί της πόλης δεν σταμάτησαν να τιμούν εκεί την μνήμη της Αγίας Αικατερίνης, καθώς οι Τούρκοι επέτρεψαν να παραμείνει στο χώρο μια εικόνα της.
Άγιος Ρόκκος
Δημιούργημα του 17ου αιώνα, πιστεύεται ότι ο ναός του Αγίου Ρόκκου αναγέρθηκε αφού πέρασε η πανώλη που είχε χτυπήσει τα Χανιά, καθώς θεωρείται ότι είναι ο προστάτης άγιος των καθολικών από την επιδημία. Ο ναός είναι επισκέψιμος, ενώ στην πρόσοψη, κάτω από το γείσο, υπάρχει η επιγραφή στα λατινικά «DEO O(PTIMO).M.(AXIMO) ET D(IVO).ROCCO DICATVM. M.D.CXXX.», που σημαίνει «Στον Άριστο και Μέγιστο Θεό και στον Άγιο Ρόκκο 1630». Κατά την διάρκεια της Τουρκικής Κατοχής στα Χανιά, ο Άγιος Ρόκκος χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό φυλάκιο.
Παναγία των Renier
Ένα μικρό παρεκκλήσι, ενσωματωμένο στο Μέγαρο της βενετοκρητικής οικογένειας Renier, που χτίστηκε το 1608. Είναι μικρό σε μέγεθος και καμαροσκέπαστο. Στο εσωτερικό μπορεί κανείς να θαυμάσει τοιχογραφίες από την εποχή που κατασκευάστηκε, ενώ για να φτάσει κανείς στην Παναγία των Renier διασχίζει την εντυπωσιακή Πύλη του μεγάρου Renier η οποία διασώζεται επίσης σε πολύ καλή κατάσταση. Σήμερα το παρεκκλήσι χρησιμοποιείται ως χώρος εκθέσεων τέχνης και άλλων εκδηλώσεων του πολιτισμού.
