Χρειάστηκαν μόλις είκοσι ημέρες για να κάνουν τζίρο περίπου μισού δισεκατομμυρίου τα σούπερ μάρκετ, ενώ τους πρώτους 2,5 μήνες του 2020 οι πωλήσεις τους έχουν αυξηθεί κατά 9,8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Με βάση τους αριθμούς, λοιπόν, εύκολα καταλήγει κάποιος στο συμπέρασμα ότι εάν υπάρχει ένας κλάδος που έχει ευνοηθεί από την πανδημία του κορωνοϊού, αυτός είναι ο κλάδος των σούπερ μάρκετ. Λένε όμως οι αριθμοί την αλήθεια;
Στην πραγματικότητα λένε ένα μέρος της αλήθειας, καθώς αυτό που έχουν μάθει καλά τα τελευταία χρόνια οι επικεφαλής των αλυσίδων είναι να μη χαίρονται ιδιαιτέρως με την ξαφνική άνοδο της καμπύλης πωλήσεων, καθώς αυτή συνοδεύεται από πολύ υψηλό κόστος διαχείρισης και το κυριότερο από μια μεγάλη και διαρκή μείωση των πωλήσεων στη συνέχεια.
Οι επιχειρήσεις το γνωρίζουν καλά με τις μνήμες να είναι νωπές ακόμη από τα όσα έγιναν πριν και μετά την επιβολή των capital controls, με καταναλωτές που είχαν στοκάρει μεγάλες ποσότητες ζυμαρικών να ζητούν έπειτα από μήνες από το σούπερ μάρκετ να επιστρέψουν πακέτα με μακαρόνια….
«Μην απορήσετε εάν στο τέλος του χρόνου ο ρυθμός ανάπτυξης των σούπερ μάρκετ συνολικά για το 2020 έχει διαμορφωθεί σε μόλις 2%», εκτιμά, μιλώντας στην «Κ», ο κ. Κωνσταντίνος Μαχαίρας, επικεφαλής επί σειράν ετών της αλυσίδας σούπερ μάρκετ «ΑΒ Βασιλόπουλος». Το πολύπειρο στέλεχος της αγοράς, μάλιστα, εκτιμά ότι στις αρχές του καλοκαιριού αναμένεται μείωση της κατανάλωσης, ενώ ταυτόχρονα θα υπάρξουν απώλειες στον κλάδο από τον μειωμένο τουρισμό. Αξίζει, άλλωστε να σημειωθεί, ότι ήδη την εβδομάδα που πέρασε η αγοραστική κίνηση ήταν εξαιρετικά μειωμένη στα σούπερ μάρκετ, αποτέλεσμα της υπεραποθεματοποίησης των προηγούμενων εβδομάδων και της επιβολής περιοριστικών μέτρων στις μετακινήσεις.
Ο ίδιος βάζει στην εξίσωση κι έναν ακόμη παράγοντα: πολλοί καταναλωτές προχώρησαν σε μεγάλες αγορές από τα σούπερ μάρκετ το προηγούμενο διάστημα χρησιμοποιώντας πιστωτικές κάρτες και όχι απλώς χρεωστικές, κάτι που σημαίνει ότι σε λίγο καιρό θα είναι αναγκαστικά πιο συγκρατημένοι στις αγορές τους, διότι θα πρέπει να πληρώσουν τον λογαριασμό.
«Οι καταναλωτές σε καταστάσεις αβεβαιότητας αναπτύσσουν και αμυντική συμπεριφορά. Μετά δηλαδή από την επέλαση των προηγούμενων ημερών στα σούπερ μάρκετ θα αρχίσουν να σκέφτονται εάν θα έχουν και αύριο χρήματα για να ψωνίσουν», υποστηρίζει από την πλευρά του ο κ. Στέφανος Κομνηνός, πρώην γενικός γραμματέας Εμπορίου και ιδρυτικός εταίρος της Netrino, εταιρείας συμβούλων με ειδίκευση στον κλάδο του λιανεμπορίου.
Απώλειες
Η κατηγορία που ήδη μετράει απώλειες λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού είναι αυτή του cash & carry. Αν και η εν λόγω κατηγορία γνώριζε προ κορωνοϊού σημαντικό ρυθμό ανάπτυξης, μετά μία μακρά περίοδο ύφεσης, και είχε προοπτική για ανάπτυξη του 8%, πλήττεται από την αναστολή της λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης, αλλά και από το κλείσιμο των τουριστικών καταλυμάτων.
«Όχι μόνο έχουν μειωθεί οι παραγγελίες, αλλά υπήρξε και ακύρωση παραγγελιών που είχαν γίνει», αναφέρει στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος αλυσίδας που διαθέτει μεγάλο δίκτυο cash & carry. Ο λόγος είναι ότι έχει χαθεί για την αγορά η πασχαλινή περίοδος, ενώ έντονη είναι η ανησυχία ότι θα καθυστερήσει και η έναρξη της θερινής τουριστικής περιόδου. «Ο Μάιος είναι ο μήνας με τις περισσότερες πωλήσεις για το cash & carry, διότι προετοιμάζονται για τη θερινή περίοδο τόσο οι επιχειρήσεις εστίασης όσο και οι τουριστικές μονάδες. Φοβόμαστε ότι φέτος δεν θα γίνει αυτό», δηλώνει το ίδιο στέλεχος. Για την ώρα υπάρχει μερική αντιστάθμιση των απωλειών από τις αγορές που κάνει από το κανάλι του cash & carry η κατηγορία της μικρής λιανικής (μίνι μάρκετ, καταστήματα ψιλικών κ.ά.), όμως αναμένεται σταδιακή μείωση των πωλήσεων και σε αυτή την κατηγορία καταστημάτων.
Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ αντιμετωπίζουν κι ένα άλλο πρόβλημα: καλούνται να αντεπεξέλθουν σε συνθήκες υπερβολικής επισκεψιμότητας με λιγότερο κατά 15% περίπου προσωπικό, ενώ υπάρχουν καταστήματα, όπου το προσωπικό είναι λιγότερο ακόμη και κατά 25%. Ο λόγος είναι ότι αρκετοί υπάλληλοι έχουν λάβει άδεια ειδικού σκοπού για τη φύλαξη των παιδιών τους, κάποιοι είναι ασθενείς, ενώ κάποιοι, οι οποίοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, επίσης δεν εργάζονται. Οι περισσότερες από τις αλυσίδες («Σκλαβενίτης», «ΑΒ Βασιλόπουλος», My Market, Lidl) προχωρούν σε προσλήψεις νέων υπαλλήλων, όμως δεν υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος για την εκπαίδευσή τους. «Η εκπαίδευση νέων υπαλλήλων ειδικά για τα ταμεία απαιτεί αρκετούς μήνες», επισημαίνει ο κ. Κομνηνός, προσθέτοντας ότι τώρα δεν υπάρχει ούτε ο χρόνος ούτε τα άτομα για να εκπαιδεύσουν τους καινούργιους. Δεδομένου δε ότι το εργατικό κόστος αποτελεί πάνω από το 20% του κόστους λειτουργίας των σούπερ μάρκετ, ο κ. Μαχαίρας υποστηρίζει ότι η αύξηση του προσωπικού θα επηρεάσει αρνητικά την κερδοφορία του κλάδου, ενός κλάδου που έτσι κι αλλιώς δούλευε με χαμηλά περιθώρια κέρδους.
Αποθέματα
Σύμφωνα με υπολογισμούς της αγοράς, η πλειονότητα των καταναλωτών έχει αυτήν τη στιγμή στο σπίτι αποθέματα για 24 ημέρες, γεγονός που εξηγεί αφενός τη σημαντική πτώση της κίνησης στα καταστήματα την τελευταία εβδομάδα και αφετέρου το γεγονός ότι μέσα μόλις σε είκοσι ημέρες τα σούπερ μάρκετ έκαναν τζίρο μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI Hellas, την εβδομάδα από τις 9 έως τις 15 Μαρτίου, την τρίτη δηλαδή εβδομάδα κορωνοϊού στην Ελλάδα, κατά την οποία ανακοινώθηκε το κλείσιμο των σχολείων, οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019 αυξήθηκαν κατά 95,7%. Τις τρεις πρώτες εβδομάδες κορωνοϊού, δηλαδή το διάστημα από τις 24 Φεβρουαρίου έως τις 15 Μαρτίου 2020, οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ κατέγραψαν αύξηση 35,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019, με τον τζίρο από 340 βασικές κατηγορίες προϊόντων να πλησιάζει το μισό δισεκατομμύριο, στα 464,76 εκατ. ευρώ από 341,95 εκατ. ευρώ το 2019.
