Η βία υπάρχει ανάμεσά μας. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από τα επεισόδια που σημειώνονται καθημερινά, αλλά και από τα στοιχεία που αναφέραμε σε προηγούμενο ρεπορτάζ μας, με τα θύματα που ζήτησαν βοήθεια στην Κρήτη αυτή τη χρονιά να αγγίζουν ήδη τα 112.
Το ερώτημα, όμως, είναι το εξής: «Ξέρουμε να διακρίνουμε τα συμπτώματα της βίας;», Και αν τα καταλαβαίνουμε, τι κάνουμε; Μπορούμε να αποτρέψουμε τη βία; Και αν δε γίνεται να την αποτρέψουμε, μπορούμε τουλάχιστον να τη μειώσουμε; Μπορούμε να βοηθήσουμε ένα κακοποιημένο άτομο; Ή πώς μπορεί αυτό να βοηθήσει τον εαυτό του;
Απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα προς κάθε ενδιαφερόμενο, που γνωρίζει κάποιο περιστατικό κακοποίησης αλλά δε μιλά, θα δώσουμε μέσα από το σημερινό μας ρεπορτάζ. Με τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων του Συνδέσμου Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Νομού Ηρακλείου και της Γραμμής SOS 801-11-16000, θα προσπαθήσουμε να καθοδηγήσουμε τα θύματα αλλά και όσους διαπιστώνουν να συμβαίνει δίπλα τους κάποιο κρούσμα κακοποίησης σχετικά με το σε ποιες ενέργειες μπορούν να προβούν για να σώσουν τον εαυτό τους ή έναν άλλο άνθρωπο.
Ο κύκλος της βίας
Για να ξεχωρίσουμε τα πρώτα συμπτώματα της βίας, ας δούμε πρώτα ποιος είναι τελικά ο κύκλος της βίας. Ο κύκλος της ενδοοικογενειακής βίας έχει τα παρακάτω τρία στάδια:
α) Η δημιουργία της έντασης. Η ένταση χτίζεται πάνω σε καθημερινά θέματα, όπως τα χρήματα, τα παιδιά ή η εργασία. Το θύμα προσπαθεί να ελέγξει την κατάσταση με το να ευχαριστήσει το θύτη, και να αποφύγει θέματα που μπορούν να προκαλέσουν βία. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί η βία και τελικά η ένταση φτάνει σε ένα τέτοιο σημείο που η κακοποίηση αρχίζει.
β) Το επεισόδιο. Όταν κορυφώνεται η ένταση, η βία αρχίζει. Συνήθως προκαλείται από ένα εξωτερικό γεγονός ή εξαιτίας της συναισθηματικής κατάστασης του θύτη, αλλά ποτέ από τη συμπεριφορά του θύματος. Αυτό σημαίνει ότι η έναρξη του επεισοδίου κακοποίησης είναι απρόβλεπτη και εκτός του ελέγχου του θύματος. Όταν η ένταση απελευθερωθεί, έρχεται η φάση του “μήνα του μέλιτος”.
γ) Ο μήνας του μέλιτος. Αρχικά, ο θύτης νιώθει ντροπή για τη συμπεριφορά του. Εκφράζει τύψεις, προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει την κακοποίηση και να κατηγορήσει ακόμα και το θύμα γι’ αυτό. Στη συνέχεια, μπορεί να εκφράζει την αγάπη του, να φέρεται με καλοσύνη, να ζητά συγνώμη για τη συμπεριφορά του, να είναι γενναιόδωρος και βοηθητικός. Συχνά προσπαθεί πραγματικά να πείσει το θύμα ότι η βίαιη συμπεριφορά του δε θα επαναληφθεί. Αυτή η συμπεριφορά αγάπης και καλοσύνης ενισχύει το δεσμό μεταξύ του θύτη και του θύματος και μπορεί να πείσει το θύμα, για άλλη μια φορά, ότι δε χρειάζεται να φύγει από τη σχέση. Το θύμα κάνει τα πάντα ώστε ο θύτης να το φροντίζει και να το αγαπά, πιστεύοντας βαθιά ότι η σχέση τους θα “θεραπευτεί”. Το θύμα έχει πολλές ενοχές, θεωρεί συχνά ότι αυτό ευθύνεται για τη βίαιη συμπεριφορά του θύτη. Έτσι, καθώς το τρίτο στάδιο ολοκληρώνεται, ξανα-ενεργοποιείται το πρώτο στάδιο της έντασης και έτσι χτίζεται ο “κύκλος της βίας”.
Ο κύκλος της βίας ενισχύεται με τις συνεχιζόμενες εμπειρίες βίας και αποδυναμώνεται με ατομική συμβουλευτική, προγράμματα πρόληψης ή άλλες μορφές στήριξης.
Ποιον αφορά η ενδοοικογενειακή βία;
Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να συμβεί στην καθεμία και στον καθένα, ανεξάρτητα από την ηλικία, το κοινωνικό υπόβαθρο, το φύλο, τη θρησκεία, το σεξουαλικό προσανατολισμό ή την εθνικότητα. Συμβαίνει σε όλα τα είδη των σχέσεων: ετεροφυλόφιλες, ομοφυλόφιλες, αμφισεξουαλικές και τρανσεξουαλικές. Το θέμα όμως είναι ένα: «Τι μπορώ να κάνω εγώ και τα παιδιά μου αν είμαστε θύματα ενδοοικογενειακής βίας;». Πρώτο και κύριο, όπως μας λένε οι ειδικοί επιστήμονες του Συνδέσμου Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Νομού Ηρακλείου και της Γραμμής SOS, εάν είσαι θύμα ενδοοικογενειακής βίας, είναι να καταλάβεις πως δεν είσαι μόνη. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να σου προσφέρουν την κατάλληλη βοήθεια. Παρακάτω παραθέτουμε μια λίστα με συγκεκριμένες πρακτικές οδηγίες:
Κάλεσε τη Γραμμή SOS στον αριθμό 801-11-16000 (09:00-21:00), όπου μπορείς να μιλήσεις (και ανώνυμα) σε κάποιον που έχει εκπαιδευτεί σε θέματα που αφορούν στην ενδοοικογενειακή βία. Μίλησε με ένα άτομο του οικογενειακού ή φιλικού περιβάλλοντός σου, που εμπιστεύεσαι και μπορεί να σε στηρίξει και να σε βοηθήσει. Το βασικό είναι το θύμα να καταλάβει πως πρέπει να σπάσει τη σιωπή του και να μη φοβηθεί να μιλήσει για το πρόβλημά του.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;
Σύμφωνα με το Νόμο 3500/2006, η ενδοοικογενειακή βία είναι μια πράξη η οποία διώκεται ποινικά. Κάθε πολίτης – αλλά και φορέας – έχει υποχρέωση να καταγγέλλει περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Αν γνωρίζεις μια γυναίκα και υποψιάζεσαι ή ξέρεις ότι κακοποιείται, είναι καλό να την πλησιάσεις και να της μιλήσεις, δείχνοντάς της ότι είσαι εκεί για να την καταλάβεις και να τη στηρίξεις, και όχι να την επικρίνεις και να την κατηγορήσεις. Σκέψου ότι, αν καταφέρει να το αποδεχτεί, έχει ήδη βοηθηθεί να συνειδητοποιήσει το τι της συμβαίνει και ίσως ζητήσει βοήθεια. Προσπάθησε να της δείξεις ότι την πιστεύεις και ότι την καταλαβαίνεις. Να έχεις υπομονή: οι γυναίκες που κακοποιούνται χρειάζονται χρόνο μέχρι να ανοιχτούν και να μιλήσουν. Προσπάθησε να την ενθαρρύνεις και να τη στηρίξεις ώστε να μιλήσει και σε άλλα άτομα του περιβάλλοντός της και να αναπτύξει σχέσεις εμπιστοσύνης και με άλλους.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Για να βοηθήσεις μια γυναίκα που υποψιάζεσαι ή ξέρεις ότι κακοποιείται μπορείς να κάνεις τα παρακάτω: Να ενημερωθείς, να τη συμβουλεύσεις να κινηθεί νομικά και να κάνει ασφαλή βήματα τα οποία δε θα τη θέσουν σε κίνδυνο και θα είναι προς όφελός της. Μπορείς να βρεις πληροφορίες, καθώς πιθανόν η ίδια να μην είναι σε θέση να τις αναζητήσει. Μπορείς να της προτείνεις να καλέσει δωρεάν στη Γραμμή SOS 801-11-16000 και να ζητήσει στήριξη και βοήθεια, ακόμα και ανώνυμα.
Μπορείς να τη βοηθήσεις να απευθυνθεί μόνη της, ή μαζί σου, σε κάποιον τοπικό φορέα, όπως ο Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Ν. Ηρακλείου και να ζητήσει δωρεάν βοήθεια. Μπορείς να την ενθαρρύνεις να καταφύγει στον Ξενώνα Κακοποιημένων Γυναικών και Παιδιών, αν δεν έχει κάπου αλλού να μείνει για να προστατευτεί.
Μπορείς να την ενθαρρύνεις να καταφύγει στην Αστυνομία και να καταγγείλει την κακοποίηση, και μάλιστα δωρεάν, χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει το αντίτιμο του παράβολου. Στήριξέ την σε κάθε της απόφαση και δείξε της ότι παραμένεις σταθερά δίπλα της. Ακόμα και αν δεν τολμήσει τώρα να πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις, με τη βοήθειά σου θα μπορέσει να τις πάρει την επόμενη φορά.
Ο ρόλος των τοπικών δομών
Μεγάλοι εμψυχωτές αυτής της διαδικασίας, αλλά και επίσημοι φορείς στους οποίους μπορεί να απευθυνθεί και να στηριχθεί το θύμα, αλλά και να καταγγείλει οποιαδήποτε περίπτωση κακοποίησης υποπέσει στην αντίληψή του, είναι ο Σύνδεσμος Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Νομού Ηρακλείου, η Γραμμή SOS, το Συμβουλευτικό Κέντρο “Το σπίτι της Γυναίκας”, το “Σπίτι των Αγγέλων για κακοποιημένα παιδιά” ηλικίας 0-6 ετών, ο Ξενώνας Κακοποιημένης Γυναίκας και Παιδιού, η Διαμεσολάβηση, το πρόγραμμα ΑΝ-ΟΙΚΩ και η διαδικασία της Συμβουλευτικής.
Μάλιστα, η Συμβουλευτική είναι μια διαδικασία αλληλεπίδρασης μεταξύ του συμβούλου και του/των ατόμων που απευθύνονται σε αυτόν, η οποία προσεγγίζει κοινωνικά, πολιτισμικά, κοινωνικοοικονομικά και συναισθηματικά θέματα. Ο γενικός στόχος της Συμβουλευτικής είναι να δώσει στα άτομα ευκαιρίες να επεξεργαστούν θέματα που τα απασχολούν, με σκοπό να ζήσουν μια, κατά την κρίση τους, πιο ικανοποιητική και πολύπλευρη ζωή, προσωπικά, αλλά και σαν μέλη μιας ευρύτερης κοινωνίας (Ελληνική Εταιρεία Συμβουλευτικής, 2015).
Σκοπός της ύπαρξης όλων αυτών των δομών είναι η προστασία των θυμάτων βίας, η ψυχολογική στήριξή τους ώστε να σταθούν και πάλι στα πόδια τους και τέλος η κοινωνική τους επανένταξη.
Δράσεις
Το προσωπικό του Συμβουλευτικού Κέντρου – 2 ψυχολόγοι, 1 κοινωνική λειτουργός, 1 κοινωνιολόγος και 1 οικονομολόγος – διαχειρίζονται και συνδιαχειρίζονται περιστατικά με εταίρους. Μιλώντας μάλιστα με αριθμούς, αξίζει να πούμε ότι σε συνεργασία με Δήμους έγιναν υπογραφές συμφωνιών συνεργασίας για τη διαχείριση των περιστατικών.
Όσον αφορά στις παρεμβάσεις στα σχολεία του νομού Ηρακλείου, μέσα σε τέσσερις μήνες έγινε ενημέρωση σε συνολικά 350 μαθητές δεκατεσσάρων σχολείων (8 εντός και 6 εκτός Ηρακλείου), όπου τα παιδιά ενημερώθηκαν και ευαισθητοποιήθηκαν σε θέματα ισότητας, ενδοοικογενειακής βίας, bullying κ.λπ.
Βασική παράμετρος της όλης αντιμετώπισης του προβλήματος είναι και η εποπτεία. Στόχος της εποπτείας είναι να εξασφαλίσει την ασφαλή θεραπεία και το καλύτερο αποτέλεσμα της θεραπείας για τον/την ωφελούμενο/η. Επιπλέον στόχος είναι να βελτιωθούν οι δεξιότητες τού/της εποπτευόμενου/ης.
Η εποπτεία επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και τη διατήρηση της επάρκειας των συμβούλων στα παρακάτω: χτίσιμο και διατήρηση θεραπευτικής συμμαχίας, διαχείριση χρόνιου τραύματος, συμπεριφορές ενεργοποίησης, γνωστική αναδόμηση, διαχείριση πανικού, υγιεινή του ύπνου, διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής (αν υπάρχει), υλικά αυτοβοήθειας και χρήση τους από τον/την ωφελούμενο/η, τη χρήση του τηλεφώνου για τη Γραμμή SOS, αλλά και ό,τι άλλο χρειάζεται ο σύμβουλος.
neakriti.gr
