Για τον Κρητικό η λύρα δεν είναι απλά ένα μουσικό όργανο. Δεν θα είχε επιβιώσει μέχρι σήμερα αν δεν αποκτούσε το ρόλο ενός ισχυρού εθνικού συμβόλου πολιτισμικής ταυτότητας.
Οι Κρήτες βασίζουν στο γλυκόλαλο ήχο της λύρας τους τη διατήρηση της πολιτισμικής τους ταυτότητας έστω κι αν η τουριστική βιομηχανία έκανε τη λύρα ένα από τα πρώτα εξαγώγιμα και προς κατανάλωση σύμβολα.
Στην Κρήτη η λύρα μετρά μια παράδοση που χάνεται στα βάθη του χρόνου. Από το 1930 παρ’ όλες τις μεταβολές της και παρ’ όλη την κυριαρχία του βιολιού στο Ανατολικό και Δυτικό άκρο του νησιού, η λύρα είναι όχι μόνο ζωντανή αλλά και με τη δυναμικότερη παρουσία.
Στα Χανιά ο κ. Στέλιος Μουνδριανάκης με καταγωγή από το Ρέθυμνο, απόστρατος στρατιωτικός της Αεροπορίας ασχολείται με την κατασκευή Κρητικής λύρας από το 1983. « Η κατασκευή Κρητικής λύρας είναι μεράκι. Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι τον παππού μου στο Ρέθυμνο να φτιάχνει και να παίζει Κρητική λύρα. Από τότε είχα δεθεί με τη λύρα, από τα πρώτα ακούσματα μέσα στην οικογένεια . Όταν ήμουν δώδεκα χρονών ζήτησα να μου αγοράσουν μία Κρητική λύρα όμως οι δικοί μου δεν το έκαναν από φόβο μήπως αφήσω τα γράμματα. Έτσι έγινα στρατιωτικός και όταν έγινα 22 χρονών αγόρασα την πρώτη μου λύρα και με μεγάλη δυσκολία άρχισα να μαθαίνω – καθώς ό,τι μαθαίνει κανείς καλό να είναι να το μαθαίνει μικρός. Έπειτα στα 33 άρχισα να ασχολούμαι περισσότερο, να φτιάχνω λύρες ώσπου το 2000 δημιούργησα το εργαστήρι κατασκευής κρητικής λύρας εδώ στα Χανιά».
Η κατασκευή της Κρητικής λύρας είναι μια αρκετά δύσκολη, κοπιώδης και περίτεχνη εργασία. «Για να κατασκευαστεί μια επαγγελματική λύρα χρειάζονται περισσότερες από εξήντα ώρες πάνω στο σκαρπέλο. Για την κατασκευή μιας λυρας, χρησιμοποιούμε τρία είδη ξύλου, στα τρία διαφορετικά κύρια μέρη τα οποία συνθέτουν το όργανο. Το βασικό σημείο κατασκευής σε μια λύρα θεωρώ ότι είναι να φτιάξεις ένα καλό ηχείο. Συνήθως χρησιμοποιείται ξύλο μουριάς, καρυδιά, ασφένδαμος ,αχλαδιά, τριανταφυλλιά. Κάθε ξύλο έχει και το δικό του μυστικό. Η καρυδιά βγάζει πιο γλυκό ήχο, η μουριά πιο οξύ κ.τ.λ.» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μουνδριανάκης.
Υπάρχουν έξι βασικά βήματα μέχρι να κατασκευαστεί σωστά το κάθε μέρος της λύρας και αυτά ξεκινούν από την επιλογή του κατάλληλου ξύλου. «Για το σκάφος της Κρητικής λύρας, χρησιμοποιούμε ξύλα σκληρά και παλιά, όπως μουριά, καρυδιά, σφόνδυλο, τριανταφυλλιά. Το κάθε ξύλο, προσδίδει στο ηχόχρωμα του οργάνου τη δίκη του χροιά, αλλά και επηρεάζει την ποιότητά του. Παλαιοτέρα, αλλά και σήμερα λέγεται ότι η μαύρη μουριά και η καρυδιά κάνουν για μια καλή λύρα. Για το ξύλο που χρησιμοποιούμε στο καπάκι της λύρας δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Από παλιά οι πρώτοι κατασκευαστές της Κρητικής λύρας, ο Παπαδάκης και ο Μανόλης Σταγάκης, χρησιμοποίησαν το φοινίκι ή κατράνι, όπως το λέμε στην Κρήτη. Η χρησιμοποίηση λοιπόν αποκλειστικά αυτού του ξύλου, εχει σαν αποτέλεσμα η λύρα να αποκτήσει ένα συγκεκριμένο ηχόχρωμα.Το φοινίκι δεν βρίσκεται στο εμπόριο αλλά σε παλιές οικοδομές με μεγάλη δυσκολία και αυτό το καθιστά πολύτιμο. Η γλώσσα, προστέθηκε στην Κρητική λύρα εδώ και 50 χρόνια περίπου, διότι παλαιοτέρα δεν υπήρχε. Για την κατασκευή της χρησιμοποιείται το φοινίκι, το κυπαρίσσι ή άλλο μαλακό ξύλο». 
Η κατασκευή ενός μουσικού οργάνου, είναι μια πολυσύνθετη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται με λεπτότητα χειρουργού και ευλάβεια αγιογράφου όπως μας περιγράφει ο κ. Μουνδριανάκης.
«Το σχήμα, η μορφή και οι διαστάσεις της Κρητικής λύρας, έχουν πλέον τυποποιηθεί από τους πρώτους μεγάλους οργανοποιούς Γιάννη Παπαδάκη και Μανόλη Σταγάκη. Όποιο είδος ξύλου και αν επιλέξει ο κατασκευαστής, παντούκ, κελεμπέκι, μουριά, καρυδιά ή άλλο, πρέπει να είναι ξηρό και καθαρό, χωρίς ρόζους ή σκασίματα. Σημαδεύουμε την πρόσοψη της λύρας, και κάνουμε το ξεγύρισμα στο κορδελάκι με οποίο αρχίζουμε μετά την εξωτερική πίσω διαμόρφωση του οργάνου, χρησιμοποιώντας διαφορά εργαλεία, όπως το σκεπάρνι, το σκαρπέλο, τη ράσπα, το παστράγγολο, τις μεταλλικές ξύστρες και τα γυαλόχαρτα.
Επόμενο βήμα είναι το άδειασμα του σκάφους, δηλαδή η εσωτερική διαμόρφωση της λύρας, η οποία είναι η πιο δύσκολη φάση σε όλη τη διαδικασία της κατασκευής. Για την εργασία αυτή χρησιμοποιούνται εργαλεία όπως η “σιρόπια “(σκαρπέλο με λάμα που είναι καμπύλη κατά πλάτος) σε διάφορα μεγέθη, ξύστρες μεταλλικές καμπυλωτές, και γυαλόχαρτα. Στην Κεφαλή της Κρητικής λύρας (το πάνω μέρος του οργάνου) τοποθετούνται τα κλειδιά»μας περιγράφει ο ίδιος.
Όσο για την κατασκευή της διακόσμησης στο πίσω μέρος του σκάφους ο κ. Μουνδριανάκης τονίζει πως στο σημείο αυτό έχουν χρησιμοποιηθεί διαφορά μοτίβα αναφέροντας ότι «ο Ρεθυμνιώτης Σταγάκης που άνοιξε το δρόμο σε πολλούς κατασκευαστές έφτιαχνε ανάγλυφα μια πέρδικα ή ένα περιστέρι και αυτό τα σχέδιο έχει επικρατήσει, το οποίο κάνουν πολλοί κατασκευαστές. Έπειτα η κατασκευή του καπακιού ,είναι η σπουδαιότερη εργασία στην δημιουργία της λύρας, διότι στο καπάκι οφείλεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό η απόδοση του οργάνου. Τέλος ένα ακόμη ένα σπουδαίο και βασικό μέρος του οργάνου είναι και η ταστιέρα (γλωσσά)».
Η τιμή μιας Κρητικής λύρας ξεκινάει από τα 300 ευρώ μέχρι και 1.000 ευρώ όμως για τους Κρητικούς δεν είναι τόσο η αγοραστική όσο η συναισθηματική αξία του οργάνου. «Για τους Κρητικούς η λύρα είναι εξισωμένη με την ίδια μας τη ζωή. Εκφράζουμε την ψυχή μας, τα συναισθήματα μας, την πίκρα, τη χαρά, υμνούμε τη φιλία, τον έρωτα, τη λεβεντιά, τη λευτεριά. Μπορεί το βιολί να είναι ο βασιλιάς τον εγχόρδων όμως η λύρα και ο δωρικός της ήχος αντιπροσωπεύει την ψυχή του Κρητικού» τονίζει ο κ. Μουνδρογιαννάκης.
