Τα στοιχεία είναι αδιάψευστα: ο ένας στους δύο εξ ημών θα ταλαιπωρηθεί από το στομάχι του από το βράδυ της Ανάστασης και μέχρι να έρθει η Δευτέρα του Πάσχα. Αιτία η υπερκατανάλωση ζωικής προέλευσης τροφίμων, αλκοόλ και γλυκών, που «πέφτουν βαριά» στο στομάχι και μας κάνουν να νιώθουμε ότι θα… σκάσουμε.
Όπως εξηγεί ο δρ Τζωρτζ Φ. Λόνγκστρεθ, από το Τμήμα Γαστρεντερολογίας του ιατρικού οργανισμού KaiserPermanente στην Καλιφόρνια, όταν καταναλώνουμε πολύ γρήγορα ή/και πολύ μεγάλες ποσότητες φαγητού, το στομάχι διαστέλλεται (εξ ου και το «φούσκωμα» που νιώθουμε).
Επιπλέον, το στομάχι «αντιλαμβάνεται» ότι έχει αυξημένο… φόρτο εργασίας, και έτσι παράγει μεγαλύτερες από το συνηθισμένο ποσότητες γαστρικών οξέων για να πέψει την τροφή. Ορισμένα συστατικά του γεύματος, όμως, όπως το αλκοόλ, η ζάχαρη και τα λίπη, χαλαρώνουν τον μυ που κλείνει το άνοιγμα συνδέσεως του στομάχου με τον οισοφάγο – και έτσι, τα γαστρικά οξέα βρίσκουν διέξοδο προς τα πάνω και αρχίζουν οι καούρες.
Ωστόσο, στην εμφάνιση της δυσπεψίας δεν παίζει ρόλο μόνο το πόσο γρήγορα και το πόσο πολύ τρώει κανείς, αλλά και το τι τρώει, δεδομένου ότι είναι μάλλον δύσκολο (ή έστω σπάνιο) να πάθει κανείς δυσπεψία επειδή έφαγε πολλά… αγγούρια.
Τα πλούσια σε λίπη, ζωικής προέλευσης τρόφιμα, τα πικάντικά, τα πολύ αλμυρά και τα τηγανητά, αλλά και τα αλκοολούχα ή ανθρακούχα ποτά και ροφήματα είναι αυτά που συνηθέστερα την πυροδοτούν, κατά την διαιτολόγο-διατροφολόγο Αστερία Σταματάκη, επιστημονική συνεργάτιδα της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Νίκαιας.
Στην εμφάνιση της δυσπεψίας μπορεί να συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες, συμπληρώνει ο δρ Λόνγκστρεθ, όπως το συναισθηματικό στρες και η νευρικότητα, τα πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα, το κάπνισμα και η υπερκατανάλωση καφεΐνης.
Δυσπεψία προκαλούν επίσης ορισμένα συνηθισμένα γαστρεντερικά προβλήματα, όπως η χολολιθίαση (πέτρες στη χολή), η γαστρίτιδα (η φλεγμονή ή διόγκωση στο εσωτερικό τοίχωμα του στομάχου), η παγκρεατίτιδα (η φλεγμονή του παγκρέατος) και το πεπτικό έλκος (στο στομάχι ή στο έντερο), προσθέτει. Υπάρχουν επίσης και φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν δυσπεψία, όπως ορισμένα αντιβιοτικά και παυσίπονα.
Τα καλά νέα, κατά τον δρα Λόνγκστρεθ, είναι πως συνήθως η δυσπεψία δεν αποτελεί ένδειξη σοβαρού προβλήματος υγείας, εκτός κι αν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως απώλεια βάρους ή δυσκολίες στην κατάποση. Σε σπάνιες περιπτώσεις, εξάλλου, τα συμπτώματά της δεν υποδηλώνουν δυσπεψία αλλά έμφραγμα εν εξελίξει.
Τι να κάνετε
Όπως και να ‘χει, για να αποφύγετε την δυσπεψία από το πολύ «πλούσιο» φαγητό και ποτό των ημερών, ακολουθήστε τις συμβουλές της κυρίας Σταματάκη:
* Αν νηστεύετε, φροντίστε το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου να φάτε μια μερίδα (εστιατορίου) λαδερό φαγητό (π.χ. φασολάκια, αγκινάρες κ.λπ.).
* Αφήστε τα κουλουράκια και το τσουρέκι για το πρωί της Κυριακής και της Δευτέρας του Πάσχα. Φάτε μικρή ποσότητα, μαζί με ένα ποτήρι άπαχου ή ημιαποβουτυρωμένου γάλακτος.
* Το βράδυ του Μ. Σαββάτου προτιμήστε να καταναλώσετε μαγειρίτσα, αντί για τηγανητή συκωταριά, διότι η μαγειρίτσα θα βοηθήσει το στομάχι σας να «δεχτεί» πιο εύκολα το κρέας μετά τη νηστεία. Προσοχή όμως: μόλις βρεθείτε μπροστά στη μαγειρίτσα, επιστρατεύστε την εγκράτειά σας, ώστε να μην την φάτε πολύ γρήγορα, γιατί αυτό επιβαρύνει το στομάχι.
* Να είστε προσεκτικοί με τη μεγάλη κατανάλωση λίπους από αυγά, γαρδουμπάκια, τηγανιτά εντόσθια, γλυκά με πολλά λιπαρά, πέτσα και ορατού λίπος του οβελία. Η κατανάλωση λίπους συμβάλλει στην χαλάρωση του γαστροοισοφαγικού σφιγκτήρα, εμποδίζεται η διαδικασία της πέψης και διευκολύνεται η μετακίνηση των τροφών από το στομάχι προς τον οισοφάγο, προκαλώντας πόνο, δυσφορία και αίσθημα καύσου.
* Προτιμήστε το κατσίκι από το αρνί, γιατί έχει λιγότερα λιπαρά. Από τα πιο άπαχα μέρη του ζώου είναι η «σέλα» και το μπούτι.
* Να μασάτε πολύ καλά την κάθε σας μπουκιά, για να διευκολύνετε την πέψη.
* Να καταναλώσετε αλκοόλ με μέτρο, διότι αν υπερβείτε τα τρία ποτηράκια μπορεί να επιβαρυνθούν προϋπάρχοντα προβλήματα, όπως η χολοκυστοπάθεια, η γαστρίτιδα, το έλκος, η οισοφαγίτιδα, τα εκκολπώματα και οι κολίτιδες (είναι προβλήματα του παχέος εντέρου).
* Να καταναλώνετε το φαγητό από το πιάτο και όχι να τσιμπολογάτε από τις πιατέλες.
* Να περιλαμβάνετε οπωσδήποτε σαλάτες λαχανικών στο γεύμα σας, καταναλώνοντάς τες κατά προτίμηση πριν από τα άλλα φαγητά, ώστε να «κόβετε» την πείνα σας.
* Να αποφεύγετε την κατανάλωση φρούτων αμέσως μετά το φαγητό, διότι τα συστατικά των φρούτων απορροφώνται με διαφορετικό ρυθμό από αυτά του κρέατος και των άλλων φαγητών, και αυτή η διαφορά μπορεί να προκαλέσει δυσπεψία.
* Να πίνετε άφθονο νερό.
* Να αποφύγετε την υπερκατανάλωση ροφημάτων με ανθρακικό.
* Αν υπάρχει δυνατότητα επιλογής, να προτιμάτε τα κρέατα που έχουν ψηθεί στην σχάρα ή στην σούβλα από αυτά του φούρνου, της γάστρας κ.τ.λ.
* Να αποφύγετε να ξαπλώσετε ή να ασχοληθείτε με κοπιώδεις δραστηριότητες μετά το φαγητό. Εάν θέλετε να διευκολύνετε την πέψη, να κάνετε έναν ήρεμο περίπατο, με αργό βήμα.
* Το βράδυ της Κυριακής και της Δευτέρας του Πάσχα, φάτε κάτι ελαφρύ (λ.χ. γιαούρτι με φρούτα, σαλάτα με άπαχο κρέας ή άπαχο τυρί, μια καταπραϋντική χορτόσουπα, σαλάτα με δυο αυγά βραστά).
* Εάν έχετε ιστορικό προβλημάτων στο πεπτικό σύστημα, καλό θα ήταν να αποφύγετε τα φαγητά με πολλά μπαχαρικά και καρυκεύματα.
* Εάν έχετε ιστορικό καρδιοπάθειας, πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί ως προς την ποσότητα του φαγητού, του αλατιού και του αλκοόλ που θα καταναλώσετε.
